Reisverhaal: de Kroatische Makarska en Dubrovnik Rivièra - Reisinspiratie - Diverse

Kroatie: Makarska  & Dubrovnik Rivièra

Onbekend…maar niet onbemind

In de catalogus van Verhoeven reizen, anno 2019 stond Makarska Rivièra vermeld als nieuwe reis. Gezien mijn jarenlange  voorliefde voor Dalmatië en de reiservaringen daar,  werd mij gevraagd of ik het zag zitten om deze trip te begeleiden.

Dalmatië op zich, geen probleem , maar wat met Bosnië – Herzegovina (BIH), land buiten de Europese grenzen en met nog een eigen niet Europees beleid?

Spannend aan deze reis was ook dat het één van de eerste was waarbij bus rijden gecombineerd werd met vliegen. Dat was een extra uitdaging.

Toch is het ons 4 keer prima gelukt.  Daarom een compilatie van deze 4 reizen in deze prachtige regio van Kroatië.

De morgen van vertrek van de allereerste reis was al onmiddellijk nieuw voor mij. Een groep van 40 mensen samen inchecken op een vlucht is een avontuur op zich.

Een deel heeft daar duidelijk ervaring mee, anderen hebben alleen maar  een vliegtuig gezien hoog in de lucht, laat staan aan de grond.

De kunst  bestaat erin om iedereen samen te krijgen, gezien niet iedereen vertrekt uit de thuishaven. Mensen uit buurt van de luchthaven  komen rechtstreeks naar daar  en dan is het niet altijd even gemakkelijk om de groep samen te krijgen in die mierenmassa.

Op één der vertrekdata had ik alle tickets bij mij. Omdat ik nog een zestal mensen mistte, had ik de ganse groep al laten voorgaan en afspraak gemaakt aan de gate van vertrek, nummer 23 die op hun instapkaart stond vermeld. Gezien de tijd begon te korten, zei de hostess dat ik ook beter kon inchecken. Aan de balie ontvang  mijn instapkaart en begeef me via de douane naar de gate van vertrek nr 49. Onderweg zie ik een verdieping lager al mijn klanten rustig een kopje koffie drinken op een plaats waar ze niet moesten zijn. Doch vanop de plaats waar ik was kon ik ze niet bereiken. Gekomen aan de gate van vertrek zie ik niemand.

Wat bleek…tussen hun en mijn incheck was het nummer van de gate verandert van 23 naar 49. Dat werd wel afgeroepen maar niemand van hen had er aandacht aan besteed.

Dus nu vlug even de luchthaven doorgerend om hen op te halen. Met het nodige hijgen en puffen zijn we dan toch voltallig kunnen vertrekken. Voltallig inderdaad, want de zes die ik mistte hadden al ingecheckt, enkel met hun identiteitskaart, zonder het ticket dat ik nog in mijn bezit had.

 

Dan naar de luchthaven Zagreb, met een transit op de middag, waar een koffie en een broodje kon genuttigd worden.

Eenmaal terug ingescheept lag de weg open naar het mooie zonnige Dubrovnik. Na een klein uurtje zagen we plots onder ons een helderblauwe zee bezaaid met tientallen eilanden, klein en groot.

 

Bij elk van die vluchten hoor ik de kreten van verbazing over de schoonheid onder ons.

Bij aankomst in Cilipi, vlak bij de grens met Montenegro, worden we opgewacht door onze chauffeur aan een blinkend witte Verhoeven bus.

Bagage erin en op weg richting Neum, ongeveer 100 km rijden langs de schitterende kustweg.

 

Neum , waar ons hotel gelegen is , is een stukje Bosnië-Herzegovina, dat de Dalmatische kust in twee verdeeld.

Dit heeft ook een geschiedkundige verklaring. Rond 15de eeuw hadden de gezagsdragers van Dubrovnik deze grond weggeschonken opdat ze zo een eerste buffer konden vormen tegen vreemde legers die hun stad zouden belagen. Nu in de huidige tijd blijkt dat een historische vergissing te zijn, gezien de kustweg in twee gesneden is en men enkele grensposten moet passeren om van Dubrovnik naar Split te kunnen. Deze spie van ongeveer 10 km is voor Bosnië van economisch belang, gezien het hun enige uitweg is naar de kust, waar een deel van hun  goederen aangevoerd wordt per schip en zo per trein naar het binnenland. In de burgeroorlog 91-95 werden de grenzen hier volledig gesloten. Zij die naar Dubrovnik wilden rijden en omgekeerd, moesten via Plocè met de boot oversteken naar het schiereiland Peljesac om die grensposten te omzeilen.

Nu wordt gewerkt aan een lange brug rechtstreeks naar Peljesac. Normaal had die reeds moeten af zijn , doch door politieke discussies over milieu en zo werden de werken uitgesteld. Nu is men toch terug bezig en vermoedelijk zal de brug geopend worden in 2022.

Tijdens het rijden langs de kustweg passeren we mooie dorpjes, aan onze linkerzijde de stralend blauwe Adriatische zee met daarin verspreid de eilandjes die we daarvoor konden bewonderen vanuit de lucht.

Op een zeker moment  vanop de kustweg die het gebergte volgt, zien we Dubrovnik en het eiland Lovran liggen in de diepte. Dat is het eerste moment voor de ohh’s en ahh’s en dus tijd voor een eerste fotoshoot. Op voorwaarde dat we er kunnen stoppen, want die parkeerstrook is blijkbaar bij zeel velen gekend.

 

Na deze fotoshoot door naar Neum, naar het Grand Hotel, dat tegen de rotsen lijkt te kleven  boven de zee.

Om Neum te bereiken moeten we de grens van  Bosnië- Herzegovina (BIH) over.  Bij de eerste reizen waren hier zeer zware controles. Dat was juist na de bomaanslagen in Lyon. Later in het jaar zijn deze afgezwakt . Misschien ook omdat ze de bus reeds begonnen te kennen en we toch steeds  in orde waren 😊.

 

Tijdens deze reis brengen we een bezoek aan Dubrovnik. Ondanks de drukte is dit iets wat men zeker niet mag missen. Volgens mij wel de highlight van de reis. Momenteel trekt deze prachtige stad ook uitzonderlijk massa’s jonge bezoekers. Reden hiervoor is dat de blijkbaar populaire serie  Game of Thrones er deels gefilmd is. Dat is ook wel merkbaar aan de vele shops welke de unieke souvenirs hiervan verkopen.

Dubrovnik heeft echter veel meer te bieden en doet zijn naam “ Parel van de Adriatische kust, alle eer aan.

 

 

De stad is gelegen aan de voet van de berg Srd, 412 m hoog. Als hoofdplaats van de zelfstandige republiek Ragusa heeft ze een meer dan duizendjarige geschiedenis achter zich. Vroeger had ze een eigen stadsregering en een handelsvloot van ongeveer 200 schepen, even groot als Venetië. Momenteel speelt de handel geen rol meer. De stad leeft puur van toerisme en heeft een dagomzet van 5 miljoen dollar per dag. Toerisme is daar een ware goudmijn.

Eind jaren 60 begin 70 genoot de stad faam als trekpleister voor hippies op weg van en naar Azië.

In 1192 landde koning Richard Leeuwenhart er op terugweg van de kruistochten uit het Heilig Land  op zoek naar een schuilplaats voor een zware storm. Het beviel hem daar zo dat hij een grote som geld schonk waarmee de bouw van de kathedraal kon begonnen worden.

Oorspronkelijk bestond de stad uit 2 delen, Dubrovnik ( Dubrava betekent eikenbos)  en Ragusa. De nederzetting lag op een kruispunt van belangrijke handelswegen en het Heilig Land. Door verkeerde winden  en storm was Dubrovnik een logische uitwijkplaats voor de zeilschepen. Aanvankelijk waren beiden gescheiden door een zeearm. In de 13^e eeuw werd deze gedempt en is het nu de huidige  Placa, de hoofdstraat. Door een zware aardbeving van 6 april 1667 kwam het merendeel van de bevolking om en werd de stad zwaar verwoest. Een groot deel van de adel kwam om en  een deel van de rijke Slavische bevolking riep zichzelf uit tot de nieuwe adel. De handel viel ook gedeeltelijk stil  door o a concurrentie van de Nederlandse Oostindische compagnie.

De stad werd eigenlijk een museum van zichzelf.

Wel is de romantiek van een schitterend verleden blijven hangen, door de pracht van de gebouwen  die stralen in het gouden weerkaatsing van het zonlicht op de afgesleten marmeren straattegels.

 

Na een geleid bezoek door de stad en een lekker eetmaal in de haven  met zicht op de bootjes, resten er nog enkele uurtje om ieder voor zich de mooie stad te verkennen. Genieten van terrasjes, zoals het wereldberoemde stadcafé of bezoek aan een der vele musea die de stad rijk is.

Nadat we Dubrovnik gezien hebben, mogen we ook zeker Korcula niet vergeten, ook wel  “klein Dubrovnik “ genoemd.

Om Korcula  te bereiken moeten we eerst Peljesac doorkruisen van west naar oost, een afstand van ongeveer 70 km.  Vanop de kustweg, op weg naar het schiereiland , zien we rechts van ons reeds de muur van Ston, bijgenaamd de Chinese muur van Europa.

Deze werd gebouwd in de 14^e eeuw om het stadje Ston en haar kostbare zoutvelden  te beschermen tegen plunderaars. Ston maakte deel uit van de republiek Dubrovnik en was gekend om de rijke  zoutvelden die een zeer belangrijke bron van inkomsten waren. Doordat ze jaarlijks hun bijdrage van 15.900 dukaten moesten betalen aan de heren van Dubrovnik, was deze bescherming noodzakelijk.

Ooit stonden er 40 toren en 5 forten op de muur. De muur eindigt in de baai van Mali Ston .

Hier bevinden zich de bekendste mossel -en oesterkwekerijen van het land. Deze producten zijn zeer gegeerd en maken van de plaatselijke restaurants één der beste culinaire bestemmingen van Kroatië, heuse culinaire paradijsjes.

 

Bij het doorkruisen van Peljesac merken we de rijke wijncultuur op van het eiland. Elk dorpje , bijna elk huisje draagt een uithangbord met reclame van hun wijnen en degustatie. Heel verleidelijk.

Vele bekende wijnen worden hier gebotteld. De bekendste zijn de Dingac en de Postup. Het verbouwen van de druiven is vaak een zware klus , omdat veel wijngaarden op zeer steile hellingen liggen en de boeren soms aan touwen  moeten afdalen om de druiven veilig te bereiken.

De wijnkelders zijn er kleinschalig en dat geeft altijd een ontspannen sfeer en bezoekers zijn er steeds van harte welkom.

 

Vanuit Orebic worden we met een privé taxiboot overgevaren naar Korcula.

Korcula stad is een klein wonder op zich en  bekend als de geboorteplaats van Marco Polo.

De belangrijkste activiteiten van Korcula zijn toerisme, olijfboomgaarden en de lokale wijn. Vooral de Grk , is hier een unieke wijn  en enkel te verkrijgen op het eiland.

Op het eiland heersen nog eeuwenoude tradities van dans, folklore en religieuze ceremonies. In juni wordt er carnaval gevierd en in juli het jaarlijkse wijnfestival. Uitschieter is echter het jaarlijkse zwaarddansfestival. Dit vind ieder jaar begin juni plaats. Meerdere stijlen van deze dans, de Moreska, worden er in alle dorpjes gedemonstreerd aan het publiek.

Geschiedkundig bestaan hier verschillende meningen over. Italianen zeggen dat Marco Polo een Italiaan is. Hier in Korcula is zijn geboortehuis een museum en noemen nu nog vele mensen Polo en Di Polo. Blijkbaar heeft iedereen gelijk, want in die periode hadden de Venetianen de macht over Korcula. Hij zou er geboren zijn in 1254 en reisde af naar China in 1271. Veel historici trekken het echter in twijfel of hij ooit daadwerkelijk voet aan wal gezet heeft. Hoe dan ook hij zou er wel enkele jaren verbleven hebben in Perzië, Mongolië , Siberië en Tibet. In 1298 was hij aanwezig bij de grote zeeslag bij Korcula tussen de Venetianen en de Genuezen. De slag vond plaats op 7 september  en was een der grootste zeeslagen in de middeleeuwen.

Een Genuese vloot van 16 galeien wist een Venetiaanse vloot van 96 galeien en  zeilschepen te overmeesteren. De Genuezen brachten 18 galeien tot zinken en veroverden er 66. Omdat het er teveel waren om mee te slepen naar Genua werden ze op de kust van Korcula verbrand. Meer dan 7000 Venetiaanse zeelieden, roeiers en soldaten verloren het leven. 7400 werden gevangen genomen, waaronder ook Marco Polo. In zijn cel in Genua zou een medegevangene zijn verhalen genoteerd hebben. Na zijn vrijlating werd hierover een boek gepubliceerd , wat later een bestseller werd.  Hij zou in 1324 gestorven zijn p 69 jarige leeftijd als een der beroemdste mensen van zijn tijd.

Architectonisch was dit stadje zeer ver vooruit op zijn tijd. We kunnen het grondplan van Korcula eigenlijk bekijken als een visgraat. De nerf stelt de hoofdstraat voor en loopt eigenlijk parallel met het vaste land. Van daaruit komen de koude winden uit het gebergte de Bura , terwijl vanuit zee de warmere winden komen, de maestral..

Om zich te beschermen tegen de koude zijn deze straatjes allemaal schuin op de hoofdas gericht..

Aan de zeekant staan de straten loodrecht op de as. Zo blaast de warme wind door de smalle straatjes en kan de koude wind niet rechtstreeks in de smalle straatjes blazen.

Ook opvallend aan de huisjes zijn  de gebeeldhouwde stenen ringen hoog tegen de gevels. Dezen dienden in het verleden om een roeispaan in te steken. Daaraan werden dan de zeilen of de vis gedroogd.

 

Ook steken we de grens over richting Mostar. Die dag spelen we 6  keer haasje over met de grens.

Soms kan dit ook wel eens hilarisch zijn. Zeker tijdens één der reizen. Er wordt namelijk uitdrukkelijk gevraagd om steeds je identiteitskaart (IK) bij je te hebben. Zonder IK niet over de grens. Wil het toch wel lukken dat een klant de dag voordien zijn  IK los in het borstzakje van zijn hemd gestoken had. Proper hemdje aan, busje op en weg. Toevallig aan de eerste 2 posten geen controle. In Metkovic op de snelweg altijd grote controle. Gewoonlijk is het IKs collecteren en afgeven aan het loket. Natuurlijk komt dan juist deze ambtenaar de IK op de bus checken. En ja…eentje zonder. Blijkbaar was die man inventief genoeg en toont zijn rijbewijs. Hierbij zeggende dat België een unicum is waarbij beiden in één kaart verwerkt zijn. Die blik van die ambtenaar sprak boekdelen, schoot vuur en het wijzende vingertje naar mij, dat gebood om mee te komen, liet duidelijk niets aan de verbeelding over. Ik zag al de kale celmuren voor mijn ogen. Kwam erop neer dat hij vroeg of wij hem als een idioot aanzagen en dat de bus rechtsomkeer zou moeten maken. Omdat ik in mijn vorig leven ook diezelfde functie had gehad in ons landje legde ik hem uit dat DE idioot in de bus zat, en niet achter het loket. Plots kreeg het gesprek een andere wending en noemde hij me collega. Eind goed al goed…busje mocht verder rijden na het doneren van 2 blikjes cola.

Het leuke aan deze story was 2 dagen later, toen we naar de Popovo vlakte reden, een totaal andere kant van BIH, dat dit een vervolg kreeg. Toen ik uitstapte aan de controlepost met de IKs in mijn bezit, stak die man zijn hand uit en noemde me collega. Ik had hem nog nooit gezien, maar blijkbaar zat hij ook in die controlepost in Metkovic. Zo zie je maar dat ook daar de wereld klein kan zijn.

Mostar zelf is een stad waar we duidelijk de verschillen zien tussen oost en west. Ze ligt in Herzegovina, op ongeveer 80 km van de hoofdstad Sarajevo. Het is de grootste en belangrijkste stad van Herzegovina. In 1990 bedroeg het bevolkingsaantal 130.000 inwoners, doch na de Bosnische oorlog  begin jaren negentig is dat teruggelopen tot 60.000.

De naam Mostar is afgeleid van het woord MOSTARI, de wachters welke vanuit hun torens de  toen nog houten brug (STARI MOST) bewaakten, om te zien wie er de stad in of uitging. Mostar was in die tijd een strategisch gelegen knooppunt voor de handel vanuit de Adriatische met de Balkan. Voordat Herzegovina in 1482 in handen kwam van de Turken, was Mostar slechts een kleine nederzetting  van 19 huisjes op de oevers van de Neretva en met elkaar verbonden door een smalle houten brug.

De grens tussen de geloofsgemeenschappen wordt nu gevormd door de boulevard

Aan de kant van de rivier de Neretva is het moslimgedeelte

De oude brug is daar wel de grote trekpleister. Rond de brug vinden we de smalle winkelstraatjes lijkend op  soeks.

 

Aan de andere zijde in het christelijk deel. Uitdagend staat daar op een berg een groot wit kruis.

Op terugweg nog even stoppen in Blagaj voor bezoek aan  het huisje van de Derwish. Oorspronkelijk werd dit gebouwd in de 16^e eeuw als plaats van bijeenkomst voor discussie voor de hoge geestelijken. Nog een duidelijk toonbeeld van moslimleven.

Het is gebouwd tegen een steile rots en in de grot daaronder ontspringt de Duna, die samenvloeit in de Neretva.

 

Gezien we tijdens onze vlucht de eilanden van boven uit konden bekijken, is het niet meer dan normaal dat we deze ook gaan bezoeken per boot. Onze bestemmingen zijn Brac en Hvar.

Brac ligt het dichtst bij Split, is het grootste eiland van midden Dalmatië en het derde eiland van Kroatië. Het heeft de bijnaam “de dikke want in tegenstelling tot andere eilanden is het veel minder langwerpig. Het heeft een oppervlakte van 394 km2 en er wonen ongeveer 14.000 mensen. Het heeft een typische mediterrane begroeiing: maquis of doornige struiken. Ook groeien er zeel veel kleine zwarte eiken, waarvan het hout zeer erg gewild is voor de grill.

Brac staat gekend als het eiland van witte steen. Zijn krijtsteen is  van economisch belang. Al in de tijd van de Romeinen moesten de slaven deze stenen hakken, onder het waakzaam oog van de veteranen uit de legioenen. Bouwmeesters als Juraj Dalmatina gebruikte deze stenen voor hun bouwwerken in Split, Trogir, Pag en Italië. Ook werd deze steen gebruikt bij de bouw van het Witte Huis in Washington, de Rijksdag in Berlijn parlementsgebouwen in Wenen, Boedapest Edinburg en Dublin, en het hoofdaltaar van de kathedraal van Liverpool. In Pucisce is nog een belangrijke school voor beeldhouwers en steenkappers. Tijdens WO II is er vreselijk tekeer gegaan door de Duitse en Italiaanse bezetters. Een zeer groot aantal inwoners hebben er het leven gelaten. Momenteel staat het vooral gekend om zijn olijfolieproductie en de schapenteelt. Er open ongeveer evenveel schapen rond als mensen.

’s Middags is er dan aan boord een vis picknick voorzien. Dit is blijkbaar zeer gekend en gegeerd bij de meeuwen. Dezen komen dan achter de boot gelogen en volgen in het kielzog.

Aan boord zijn dan altijd van de leukerds die, ondanks het verbod van de kapitein, het nodig vinden om die schooiers te voeren. Als er iets naar hen geworpen word, zetten ze een gezamenlijke aanval in op de borden op de tafels. Dan is het gedaan met rustig eten. Maar wel een mooi schouwspel hoe ze lijken te dansen boven de boot en de tafels.

Hvar is de zuiderbuur van Brac en is te beschrijven als lang, dun en lekker. Is zowat 68 km lang en slechts enkele km breed, met uitzondering rond Stari Grad. De smalste stukken zijn slechts 2 km. Samen worden deze twee  de dikke en de dunne genoemd. De geschiedenis en beplanting van beiden zijn eigenlijk identiek. Dit eiland werd al in de 4^de eeuw fel bevochten door de Illyers en de Grieken. De Grieken zegevierden toen in deze eerste gedocumenteerde zeeslag in Europa.

In 1571 wekte het de interesse op van de Oostenrijkse aristocraten vanwege de zuivere lucht en het aangename klimaat. In 1868 werd het eerste Heilverein van Lesina (Italiaans voor Hvar) opgericht. Kranten in Wenen publiceerden hierover en al gauw verrezen de eerste hotels en verschenen de eerste stoomboten uit Triest. Het staat tegenwoordig gekend als het Saint Tropez van Kroatie vanwege de horden bekende Kroaten en buitenlandse beroemdheden die hun weten de weg te vinden naar de kaden van de hoofdstad om hun jachten aan te meren.

Ook heeft het de naam van lavandeleiland. In het voorjaar ruikt het heerlijk op Hvar, want er groeien vele wilde kruiden als rozemarijn, tijm, basilicum, salie alsem, kerrieplant enz. Dit is nog een erfenis van de Venetianen. Dezen planten de kruiden naan als alternatief voor de specerijenhandel met het verre oosten. In de 19^e eeuw was de productie van rozemarijnolie uitgegroeid tot de belangrijkste economische activiteit. Niet lang erna kwam de lavendel erbij. In de jaren 30 van de 20^ste eeuw leverde Hvar meer dan 10 pct van de lavendelolie wereldwijd. Deze lavendelvelden groeiden uit tot een toeristische attractie van het eiland, tot grote natuurbranden in 2003 en 2007 grote gaten in het paarse deken hebben gebrand. Veel kwekers zijn toen gestopt en gaan werken in de toerismesector. Net zoals druivenplukken in Frankrijk, kunnen toeristen hier in juni helpen met de oogst (info via toerisme).

 

Ook brengen we bezoek aan de Popova vlakte en de grotten van Vjetrenica.

Deze liggen op het grondgebied van de gemeente Ravno, in Herzegovina, in de buurt van Dubrovnik.

En daar heb  ik geleerd: zeg nooit Bosniër tegen een Herzegovijn. Dat is zowat als een Vlaming en een Waal.

Hier lijkt de tijd stil te staan en zitten we letterlijk aan het eind van de wereld. Volgens men ons daar zegt, zijn wij de eerste Belgen die daar op bezoek  komen. Althans voorlopig nog.

De vlakte is momenteel agrarisch gebied en ongeveer 2500 ha groot. De rivier, de Trebisnjica,  stroomt er nu in een bedding.

Voordien was er een natuurlijk dubbel waterregime actief. Maar dat werd beïnvloed door hydrotechnische werken in de jaren ’70. Toen werden stuwdammen gebouwd .

Vroeger was deze vallei, lijkende op de grand canyon,  9 maand per jaar overstroomd. Dat werd blato genoemd, wat modder betekende. De Trébisnjica werd toen beschreven als de Herzegovijnse Nijl. 3 maanden was er landbouw. De mensen leefden er op vlotten en hadden er een uniek systeem met watermolens. Nu is er nog een ondergronds meer met ongeveer 30 miljoen kubieke meter water. Op het vruchtbare veld Popovo, leven veel bedreigde planten en diersoorten, zoals wolf, lynx, vleermuizen, populieren, salie en slangengras.

In het veld worden appels, wijnstokken, mais en autochtone bonen gekweekt. De Polakbonenzijn een zeer effectief middel tegen diabetes en maagproblemen.

Ook een beschermde vis de Gaovice, vroeger het afrodiasicum van Popovo genaamd, zou niet alleen voedzaam zijn, maar ook lustopwekkende eigenschappen bezitten.

Deze vis werd tijdens de overstromingen bejaagd met hoefijzers gemaakt van hennep en zijde. Deze vis werd tot ergernis van oudere inwoners uit Dubrovnik gegeven aan de Turkse overheersers. Tegenwoordig is deze vis beschermd en verblijft in de ondergrondse waterhabitats van het karstgebied.

 

De grot van Vjetrenica, wat zoveel betekend als  windgrot, heeft een zeer unieke grotfauna. Bij het betreden voelen we de stevige wind die door de grot waait en koud is.

De muurtekeningen die er gevonden zijn getuigen van een zeer lange geschiedenis. Een tekening zou dateren van 12.000 vC. Ook hebben deze grotten een rol gespeeld in de burgeroorlog als schuilplaats van Partizanen.

De grot is verkend en beschreven met een totale lente van 7.014 m. Het hoofdkanaal is 2,47 km lang. Volgens geologen zou deze grot zich uitstrekken tot in de Adriatische zee in Kroatië, ongeveer 20 km verwijdert van de ingang.

Het is ook de rijkste grot er wereld in termen van ondergrondse biodiversiteit. Meer dan 200 verschillende soorten zijn geregistreerd waarvan een groot aantal endemisch( met uitsterven bedreigd).

Sinds 1964 is de grot open voor toeristische bezoeken.

 

En afsluiten doen we daar  met een typische Herzegovijnse schotel met Bosnian donuts.

Geweldig lekker!!!!!!!!!

 

Tot zover beschouwingen over dit voor velen onbekende stuk Kroatië en Bosnië – Herzegovina.

 

Hrvatska je lijepa zemlja !!!!!

 

BEKIJK DEZE REIS IN ONS REISAANBOD: MAKARSKA EN DUBROVNIK RIVIERA